dinsdag 24 mei 2011

Prijs beleggingsadvies meer inzichtelijk

Prijs beleggingsadvies transparanter door Manno van den Berg
AMSTERDAM - Bent u een actieve belegger die zijn eigen boontjes dopt of vraagt u liever beleggingsadvies aan de bank? In dat laatste geval krijgt u in de nabije toekomst waarschijnlijk een rekening voor dat advies. Gaat u dat zonder morren betalen, of zoekt u voortaan zelf naar de beste beleggingen?

Een rekening voor beleggingsadvies? Dat klinkt niet best. Maar weet u dat u als belegger bij een bank ook nu al voor adviezen betaalt? Via transactietarieven, bewaarloon en andere kosten. Een belangrijke inkomstenbron waarmee banken hun advieskosten voor beleggingsfondsen dekken – de distributieprovisie, ook wel kickback genoemd– gaat echter onder politieke druk op de schop. Banken zullen dat linksom of rechtsom gaan compenseren. U gaat dat als particuliere belegger merken.

Veel particuliere beleggers zitten liever in beleggingsfondsen dan in individuele aandelen of obligaties. Via de breed gespreide beleggingsportefeuilles van deze fondsen spreiden deze beleggers het risico van beleggen en besteden ze lastige beslissingen uit. De fondsbeheerder beslist immers over de aan- en verkopen in het fonds. Voor deze dienstverlening brengt het fonds beheerfee in rekening.

Perverse prikkel

Duizenden beleggingsfondsen dingen naar de gunst van beleggers. Sommigen vertrouwen daarbij op de aantrekkingskracht van hun historische resultaten (het trackrecord), anderen op hun lage kosten en ook betalen veel fondsen aan banken een derde tot de helft van hun beheerfee om actief door die bank gepromoot te worden. Bankadviseurs nemen het fonds dan op in hun adviezen aan klanten. Daarmee krijgt de bank echter een perverse prikkel om alleen die fondsen te adviseren waaraan een leuke provisie wordt verdiend, en dat is precies de reden dat deze kickbacks worden afgeschaft

„Die afschaffing van kickbacks is goed nieuws voor beleggers”, meent Ronald van Genderen, fondsexpert van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). De distributieprovisie heeft volgens Van Genderen niet alleen geleid tot perverse prikkels, maar werkt ook nog eens kostenverhogend voor de beleggingsfondsen. Iedere belegger in het fonds betaalt mee. Zowel beleggers die daadwerkelijk advies hebben gekregen, maar ook beleggers die zonder advies participaties in het fonds hebben gekocht. In feite betaalt die laatste groep dus mee aan iets waarvan ze zelf niet hebben geprofiteerd.

Afschaffing van kickbacks kan zorgen voor een forse kostenverlaging voor fondsen die deze distributiefee nog betalen. Goed nieuws voor de beleggers erin. Critici betwijfelen echter of die kostenverlaging wel een-op-een gebeurt; dat wil zeggen met het bedrag dat nu opgaat aan kickback. Van Genderen: „Beleggers in deze fondsen moeten daar zeker op letten. Het moet mogelijk zijn om een verlaging ter grootte van 80 procent van de distributiefee te bereiken. Zo niet dan hebben die fondsen echt wel wat uit te leggen.” Beleggers kunnen dat straks vrij gemakkelijk controleren omdat banken nu al de verplichting hebben om de hoogte van die kickback bekend te maken.

„Ook als VEB zullen we hier scherp op gaan letten.” Hoe banken precies met de nieuwe situatie om zullen gaan is nog niet helemaal duidelijk.Wel zijn de meeste partijen van mening dat beleggers op een meer directe manier voor beleggingsadvies gaan betalen. Hetzij een rekening op uurtarief of een soort jaarabonnement. „Het goede daaraan is dat de prijs van advies duidelijk wordt. Je kunt dan zelf bepalen of het advies dat geld wel waard is”,meent Van Genderen.

Een mogelijk gevolg is echter ook dat veel mensen geen advies meer willen. Dat kan tot foute of ondoordachte beleggingskeuzes leiden. Zelfs iemand die in één of meerdere beleggingsfondsen stapt, heeft namelijk wel een keuzeprobleem: want wat zijn uit de duizenden fondsen de beste?

Van Genderen hoopt dat de afschaffing van de distributieprovisie een grote kwaliteitsslag in advies mogelijk maakt. „Adviseurs komen immers niet meer in de verleiding om die fondsen met de hoogste kickback aan te prijzen.” Ook fondsen met lage kosten die nooit een kickback te vergeven hadden – denk aan indexfondsen – zouden veel meer in adviezen aan klanten betrokken worden. „Het gaat straks immers echt om het belang van de beleggende klant”,stelt Van Genderen.

Van Genderen ziet wel haken en ogen, vooral omdat banken ervoor zouden kunnen kiezen elders de gemiste kickbackinkomsten op te vangen. Zo zouden huisfondsen –beleggingsfondsen waarvan de bank zelf de beheerder is – wel eens weer prominent op het schap gelegd kunnen worden. Alleen die eigen producten worden dan aangeprezen, ongeacht of deze wel de beste keus zijn voor de klant. „Dan zet je de klok echter jaren terug. Ik kan me niet voorstellen dat beleggers dat accepteren.”

Van Genderen: „De reactiekan ook zijn dat banken andere beleggingskosten gaan verhogen. Bijvoorbeeld de transactiekosten.” Dat hoeft nietper se een hoger transactietarief te zijn, maar wellicht gaan banken proberen hun klanten vaker te laten aan-en verkopen. „Hetzij door veel en vaak koopadviezen te geven of door veel transacties in de eigen huisfondsen te doen.”

Scherper

Negatief is Van Genderen uiteindelijk niet. Banken worden nu veel scherper in de gaten gehouden dan tien jaar geleden. Wel verwacht hij dat meer mensen zonder advies in beleggingsfondsen gaan beleggen. Beleggers zullen fondsen dan zelf moeten vergelijken. En dat kan ook. Ze kunnen daarbij kijken naar historische rendementen, naar risico, naar een mix daarvan, maar ook bijvoorbeeld naar de hoogte van de kosten. De VEB zet in een eigen fondsrating, waarbij kosten een zwaarwegende rol spelen, beleggingsfondsen op een rij. Een andere belangrijke partij is Morningstar, dat zich concentreert op risico en rendement en tegenwoordig ook vooruitkijkende fondsanalyses geeft. Ook op Overgeld.nl staat een Fondswijzer waarop beleggers de belangrijkste fondsen die in Nederland verkrijgbaar zijn, snel kunnen vergelijken.

Bron: telegraaf.nl